POTATOES 'PANDEMIC RECOVERY: yedu indasitiri basa muNew Zealand kugadzirisa hupfumi uye magariro, kuvaka pamusoro pesimba redu uye kutamba chinzvimbo chakakosha.
Dambudziko repasi rose re2020 rakaona shanduko nekukurumidza kune edu epurazi manejimendi uye kunzvimbo dzekugadzirisa mbatatisi. Varimi vedu nevashandi vakachinja zvakadzikama uye nekukurumidza nenzira dzekuvandudza kurwisa uye kuchengetedza zvikwata zvavo zvakachengeteka uye zvakanaka. Nekutenda dhatabhesi yedu yakabatanidzwa yaireva kuti kutaurirana nekukurumidza-kuchinja, dzimwe nguva mhinduro dzemazuva ese, kwaive kushanda.
Iko kukura kukuru kwanga kusiri kwakanyanya kune shanduko muhutano hwevashandi uye kuchengetedzeka, asi kunonoka kwekugadzirwa nekuda kwezvirambidzo papurazi, izvo zvakakonzera back-log yezvibereko. Pakangoti nhanho dzekuzivisa dzakadonha, iyo nyowani nyowani yaiwanzotamisirwa muketani yekupa.
Iko kukura kukuru kwaive mukukanganisa kwekugovera chikafu.
Nekugamuchira vaenzi kwakavharwa kwemwedzi miviri, mafirie matsva uye echando akaona kudonha kwakakura kwemavhoriyamu achienda kumusika.
Pamusoro pezvo zvigadzirwa zvitsva zvakavharwa zvakare, izvo zvaitadzisa kutengesa kwembatatisi kutsva.
Izvi zvaireva kumwe kuraswa kwembatata nyowani, asiwo kugoverwa kumabhangi ezvikafu.
Nekutenda munguva dzedambudziko, vatengi vanoenda kunonyaradza chikafu uye nekudaro crisps inochengetedza kutengesa kwakanaka, nemashefu anowanzo buda muchitoro.
Kunze kwenyika kwembatatisi yakaramba yakadzikama muvhoriyamu asi yakaona kuderera kwakakosha kwemutengo kubva pamadhora mazana masere patani kutanga kwa800 kusvika kumadhora mazana mana nemazana mashanu patani pari zvino.
NZ kuburitsa kunze kwemafriji akaomeswa nechando kunoramba kurinani kwese kwaive muna 2019 yevhoriyamu uye kushoma kwekudonha muukoshi.
Iyo frozen fries indasitiri yanga ichinetsekana zvakanyanya pamusoro pekukwanisa kuraswa kwechigadzirwa chakaomeswa nechando cheEurope, sezvo indasitiri muEurope yakaona huwandu hwematani emamiriyoni 2.6 nekuda kwekuvharwa kwavo kwevaeni. Europe yakazvidzivirira ichipindura yakasimba NZ midhiya kufukidzwa kwezvinonetsa, zvisinei iyo NZ indasitiri yakaenderera mberi nechikumbiro chekurwisa-kurasa Ministry yeBhizinesi, Kugadzira uye Basa yakatumirwa pane iyo 3rd Chikunguru 2020. Gurukota Faafoi vakaratidza kunzwirana mumusangano nePNZ neMMBE vakapa rutsigiro kana zvichidikanwa muuchapupu kuunganidza nekugadzirira kunyorera.
Zvinoenderana nePNZ kuongororwa, kuraswa kwemahara parizvino kuri chero pakati pe95% kusvika 151%. Tinotarisira kuti micheto iyi iwedzere. Izvi zvinotungamira kumutengo unodzikisira indasitiri yeNZ iri pakati pe18% ne38%. Iko kukuvadza kuchakonzera izvi kuchaparadza iyo NZ indasitiri.
Tichifunga kuti Mbatatisi NZ yakaratidza mukushandisa kune MBIE, kuraswa ikoko kuripo uye hombe yezvakawandisa zvigadzirwa zvemazamu zvigadzirwa zvembatatisi zviripo; zviri pachena kuti kutyisidzira ndekwechokwadi uye kuferefetwa kwemabasa ekurwisa-kurasa kunofanirwa.
Yakaparadzaniswa Mbatatisi New Zealand yakatumirwa Zvehupfumi uye Nharaunda Impact Ripoti kubva Bhizinesi uye Zvehupfumi Inofarira Limited (BERL), inopedzisa kuti mukushaikwa kwebasa, vanogadzira mbatatisi vanomanikidzwa kucheka kugadzirwa uye kudiwa kwematapiri kubva kuvarimi veNZ inodonha. Zvisingarambiki, izvi zvinotungamira mukurasikirwa nemabasa uye kutyisidzira kushanda kwemamwe mabhizinesi anokura mbatatisi. Kuiswa kwebasa rinorasa-kurasa pazvirimwa zvembatatisi zvakayanikwa kunze kwenyika, zvaizobatsira kuchengetedza kudiwa kwembatatisi dzakarimwa kuNew Zealand, uye nekuona kuenderera mberi kwemabasa uye bhizimusi muchikamu chiri kukura. Basa raizoreva kuti varimi vembatatisi vaizowana mamiriro akafanana emusika, kusanganisira kukwikwidzana pakati pavo nekuchinja kwemitengo yemusika, sezvavakaita kurasa kusati kwaitika.
Kuraswa kwezvakatengwa zveganda zvakagadzirwa nechando mumusika weNew Zealand zvichave nemhedzisiro yekukuvadza. Matanho anofanirwa kutorwa kunzvenga izvi zvinokanganisa. Chirevo cheBERL chinogona kuverengwa zvakazara pachikumbiro uye pawebhu PNZ https://potatoesnz.co.nz/news-info/resources/
Iyo yechando fry chikamu cheindasitiri yedu inoverengera 55% yemadhora edu mabhiriyoni emadhora emadhora uye chero kutyisidzira kuNZ maitiro kukosha kuchakanganisa chikamu chitsva futi. Musika weNew Zealand wepamusha wefrizi dzakaomeswa wakaitika nezve 1% NZ chigadzirwa uye 85% inotengeswa kunze kwenyika, hatidi kuti chiyero ichi chishanduke nekuda kwenguva pfupi inodhura kutengeswa kweEurope.
Pamusoro pezvo varimi vembatatisi vanodyarawo mamwe mageji uye hupfumi hwekudzora mumusika wekutangisa unogona kusvika kure. Zvese zvakabatana uye nekuona kuchengetedzwa kwechikafu munguva yekusava nechokwadi uye mukana we ½ mamirioni emaNZers asingakwanise kutenga zvimwe zvekudya, isu tiri kutsvaga nzira dzekuvimbisa murimi uye kuvimba kwevatengi.
Izvi zvasanganisira kufonera varimi vese mukati memavhiki ekutanga ekupindura, padanho 3 & 4, pamwe nekuvandudza chirongwa chekudzorera uye shanduko.
Chirongwa cheKudzorera uye Shanduko chakaziviswa nevekuongorora kwevarimi, kushuma kwehupfumi uye chirongwa chekutsvaga musika.
Unogona kutarisa kutsvagisa kwemusika pane webhusaiti yedu https://potatoesnz.co.nz/news-info/resources/
Ndiwo wekutanga mushumo wakadaro mumakore gumi uye wanga uri chiitiko chinobatsira kwazvo pakunzwisisa maitiro evatengi. Tinogona kuona vatengi vachitenga zvakanyanya kuzvitoro uye vanosarudza mbatatisi nyowani pane dzakagadziriswa. Vatengi vanoda kuziva zvakawanda nezve hutano hwembatatisi, ngano dzekarb, pamwe nekupemberera ngano dzembatatisi, neakawanda ehurukuro dzehunhu dzinosanganisira kugovana tsika dzemhuri, zvekare mabikirwo uye akasiyana marudzi.
Kudyara uye Chikafu Ongororo ichangoburwa Zvitsva Zvitsva akatiudzawo kuti kiwis yakashandisa mari yakawanda mu2019 pamapatatari kupfuura chero mimwe miriwo.
Kunyangwe hazvo indasitiri yedu yanzwa kunetsekana nedambudziko redenda, zviri kuvimbisa kuona humbowo hwekuti mbatatisi chikafu chaicho, chinodiwa zvikuru kune vatengi.
Kuchengetedza murimi kuvimba uye chikafu chakachengetedzeka chengetedzo, zvakakosha kuti tigare takangwara panguva yekuderera kwehupfumi uye tirambe tichigadzirisa zvinetswa zvenguva refu zvemutemo wezvakatipoteredza.
PNZ yauya nenzira yakareba mukugadzira iyo Sustainable Vegetable Systems Project (SVS - kare Iyo Emissions Project) uye kuve nenzvimbo dzekushandira dzakawanda dzinoenderera, kusanganisira miedzo yemumunda, kuongorora kweOverseer nekuvandudza uye ruzivo rwekuwedzera kwemitero mitsva mune ramangwana kune varimi munzvimbo yese yevege.
Panguva imwecheteyo isu takafananidza kuendesa kwedu kwePlan Changes uye National Policy zvirevo kuratidza iyo data ichauya kubva ku SVS chirongwa. Zviri pachena kuti kanzuru inoshanduka yakaoma uye nedunhu yakatarwa. Izvi zvinoreva kuti kuendesa zvinorehwa neshanduko uye maitiro evarimi chiito chinoramba chiripo uye chinosanganisira kudzokorora kushanya kwenzvimbo, zvichitevera kubva kune zvakaitwa mukupera kwa2019. Yekutanga kushanya kwa2020 ndiChikunguru 15th muCanterbury. Kumwe kushanya kwenzvimbo kunozonyorwa pane edu zviitiko zvewebhu.
Imwe yemabhenefiti anouya kubva ku SVS purojekiti ndiyo yekuisa kubva kuna Plant and Food Research wezvesainzi musayendisiti Toni Whyte, uyo achazivisa SVS nzira dzekuwedzera.
Kukura kwekudyara kwakakosha pakupora uye kuziva izvo zvichangoburwa kutsvagurudzo yesainzi nezve murimi / murimi kubatanidzwa kunokosha.
Mikana yakamuka kubva kumatambudziko edambudziko rekupararira kwaive kubatana nevese vedu varimi, muhupenyu hwedu kudaidza rota uye kubatana nevatengi mukutsvaga kwedu kwemusika.
Yedu yazvino tsika uye mavhoriyamu kuverenga kwe2019 anoratidza kuwedzera kwenzvimbo yakasimwa kubva pa10,344 mahekita kusvika ku10,417 mahekita uye kuwedzera kweiyo yakazara indasitiri kukosha kusvika $ 1.1 bhiriyoni emadhora. Izvi zvinoreva kuti isu tichiri pakanangwa, pakupera kwegore remari ra2019, kuti tiite zvinangwa zvedu zvekukura zvine hunyanzvi. Iyo inotevera 12-24 mwedzi ichave iyo yechokwadi bvunzo.
Indasitiri yedu kunyangwe ichizunzwa, inoshinga uye isu tinotarisira kutsigira kugadzikana kwenzvimbo yese yevege, nekutsvaga kwedu mu SVS uye nekuramba uchipa chikafu cheNZers hutano hwakanaka hwemuno.
Tsvagurudzo yedu, maitiro edu ekuronga uye edu masisitimu eruzivo ndiwo achave musana wekupora murimi uye zvinobatsira mukugadzirisa hupfumi hweNZ.